Kategorie blog
Żywienie młodych koni - źrebak
Żywienie młodych koni - źrebak

Właściwy program żywieniowy młodego konia gwarantuje dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych wymaganych do prawidłowego i zdrowego wzrostu i rozwoju. Bez względu na to, czy młodego konia czeka w przyszłości kariera sportowa czy skromna rekreacja, od samego początku należy dążyć do prawidłowego rozwoju aparatu ruchu, który w przyszłości pozwoli lepiej wykorzystać potencjał genetyczny.

         Tempo wzrostu młodzieńca zależy od jego genetyki oraz od diety. Zapotrzebowania energetyczne młodych koni zależne są od ich rasy a określenie ilości energii w diecie polega na właściwym oszacowaniu zapotrzebowania na kalorie niezbędne dla prawidłowego przebiegu procesów fizjologicznych oraz na kalorie potrzebne do wzrostu czyli wydajności konwersji energii pokarmowej na energię tkankową. Niektóre konie charakteryzują się szybszym wzrostem niż inne. Konie, które rosną wolniej będą wymagały zaspokojenia wszystkich potrzeb witaminowo- mineralnych oraz wartościowego białka przy zmniejszonych ilościach kalorii. Konie, które rosną szybko będą wymagały większej ilości energii w dawce przy jednoczesnym zapewnieniu optymalnej dawki wszystkich innych składników odżywczych. Próby spowolnienia wzrostu takich koni poniżej preferowanego zaprogramowania genetycznego poprzez ograniczenie w diecie związków odżywczych może spowodować widoczne zaburzenia mięśniowo- szkieletowe w okresie młodzieńczym albo prowadzić do wystąpienia choroby w późniejszym czasie. Zdarza się, że zaburzenia układu ruchu zaczynają być widoczne dopiero po wdrożeniu młodego konia w regularny trening kiedy jego układ szkieletowy zostaje poddany stałym obciążeniom. W okresie wzrostu wydatki energetyczne młodych koni ulegają nieustannym zmianom. W czasie gdy młode konie są wdrażane w trening konieczna jest ponowna ocena planu żywieniowego.

         U młodych koni zapotrzebowanie na kalorie, białko, minerały i witaminy jest znacznie wyższe niż u koni dorosłych. Według szacunków National Research Council koń o masie ciała około 500 kg w wieku 12 miesięcy stanowi 64% swojego dojrzałego wzrostu, w wieku 18 miesięcy 77% a w wieku 24 miesięcy 86%. Szkielet młodego konia rozwija się tak długo, dopóki płytki wzrostu są otwarte. Kiedy płytki wzrostu ulegają zamknięciu kości długie nie mogą już rosnąć. W zależności od genetyki, rasy, diety i zarządzania płytki wzrostu kończyn dolnych ulegają zamknięciu w wieku 9-11 miesięcy, stawów skokowych w wieku dwóch lat a barków w trzecim roku życia. Gdy młody koń osiąga wiek 12 miesięcy i osiągnie 65%-75% swojej dorosłej wagi ciała jego wzrost zaczyna spowalniać co wiąże się z koniecznością modyfikacji diety.

         Wyraźnym czynnikiem przyczyniającym się do rozwoju choroby ortopedycznej u młodych koni, która obejmuje dolegliwości ortopedyczne oraz wszystkie ogólne zaburzenia wzrostu jest nieprawidłowe zarządzanie dietą, nieprawidłowe utrzymanie oraz nieprawidłowy trening. Choroba obejmuje szereg różnych problemów, w tym osteochondrozę, nabyte kątowe deformacje kończyn, zapalenie nasadki, podchrzęstne zmiany torbielowe, deformacje zgięciowe, nieprawidłowości kości i zapalenia stawów. Zarządzanie dietą w celu zniwelowania ryzyka wystąpienia choroby ortopedycznej powinno skupiać się już na wzroście płodowym źrebięcia poprzez prawidłowe odżywienie klaczy. Zapewnienie klaczy wszystkich niezbędnych składników odżywczych przed, w trakcie ciąży oraz w okresie laktacji zapewnia płodowi a następnie źrebięciu odpowiedni i zrównoważony rozwój. Programy żywieniowe powinny być zaprojektowane w taki sposób aby wspierać umiarkowane, wolne albo szybkie tempo wzrostu w zależności od predyspozycji genetycznych konia. Wdrażanie programu żywieniowego powinno odbywać się stosunkowo wcześnie. Źrebięta ssące powinny mieć dostęp do specjalistycznych mieszanek uzupełniających po pierwszym miesiącu życia co umożliwi prawidłowy rozwój kostny. Na rozwój choroby ortopedycznej mają wpływ nieprawidłowo zbilansowane racje pokarmowe, nagłe i gwałtowne zmiany w ilości serwowanych pasz treściwych, ich nadmierna ilość w diecie albo dieta bardzo uboga niespełniająca wymagań. Zbyt duże spożycie energii w stosunku do niezrównoważonej ilości białka, witamin i minerałów prowadzi do nierównomiernego oraz szybkiego tempa wzrostu. Ochroną przed rozwojem tej choroby jest dieta zbilansowana pod względem energii, witamin, minerałów  i wysokiej wartości pełnowartościowego białka. Wysokiej jakości białko jak na przykład białko sojowe, konopne czy z serwatki zapewnia optymalną równowagę aminokwasów niezbędnych do rozwoju. Nierównowaga mineralna jest jednym z kolejnych kluczowych elementów rozwoju choroby ortopedycznej. Wapń i fosfor, dwa kluczowe pierwiastki dla rozwoju kości i chrząstek koni rosnących powinny znajdować się w stosunku nie mniejszym niż 1:1, optymalnie 2:1. Dieta z wyższą zawartością fosforu może prowadzić do rozwoju schorzenia z powodu niezrównoważonego wchłaniania tych pierwiastków w układzie pokarmowym. W optymalnej równowadze powinny znajdować się również miedź z cynkiem. W całokształcie diety stosunek cynku do miedzi powinien wynosić 4:1. Z uwagi na to, że polskie gleby zawierają niewielkie ilości selenu, klacze źrebne i konie rosnące powinny być regularnie sprawdzane pod kątem tego pierwiastka. Jego niedobór powoduje chorobę mięśni białych, czyli chorobę zwyrodnieniową dotykającą mięśnie szkieletowe i mięsień sercowy młodych szybkorosnących koni karmionych przez klacze, których dieta jest uboga w selen i witaminę E. Selen pełni szereg istotnych funkcji w organizmach młodych koni. Jest silnym przeciwutleniaczem,  jest niezbędny do prawidłowego rozwoju nabytego układu odpornościowego.

         Zapotrzebowanie na białko dla koni rosnących w zależności od rasy waha się w granicach od 12% do 16% w całokształcie diety. Ilość białka zleży również od zapotrzebowania energetycznego młodzieńca.  Są to wartości silnie skorelowane. Białko dla koni rosnących powinno odznaczać się pełną gamą aminokwasów egzogennych. Pierwszym najważniejszym aminokwasem limitującym w diecie młodych koni jest lizyna, która w trawach pastwiskowych, łąkowych czy zbożach występuje w ilościach ograniczonych. Z tego względu powinna być uzupełniana. Kolejnym ważnym aminokwasem jest treonina. Dobrym źródłem białkowym dla młodzieży o wyższej zawartości lizyny jest soja.

         Stres związany z gwałtownym odstawieniem źrebięcia od klaczy wpływający negatywnie na żołądek oraz florę bakteryjną jelit młodego konia może również przyczyniać się do rozwoju choroby ortopedycznej. Dodatkowo ten rodzaj stresu jest częstym powodem wystąpienia choroby wrzodowej żołądka u odsadków. Według badań choroba dotyka ponad 90% w ten sposób odstawianych źrebiąt. Profilaktyką zapobiegawczą promującą zdrowie przewodu pokarmowego młodego konia, prawidłowy przebieg procesów trawiennych i wchłaniania substancji odżywczych z pożywienia a kolejno właściwego odżywienia wszystkich tkanek organizmu i zdrowy rozwój fizyczny jest model zarządzania polegający na stopniowym odstawieniem źrebiąt od matek oraz wprowadzenie do diety odsadzanych koni probiotyków o potwierdzonej badaniami skuteczności działania oraz prebiotyków. Sprawdzonym, prebiotycznym dodatkiem paszowym dla koni młodych są na przykład drożdże piwne, które dodatkowo stanowią dość dobre źródło ważnego aminokwasu- lizyny. W czasie odstawiania sprawdzają się także preparaty mlekozastępcze. Profilaktyką przeciwwrzodową oraz sprzyjającą  równowadze pH jelita grubego jest także dieta niskoskrobiowa i stały dostęp do paszy objętościowej. Zdrową i zbilansowaną dietę gwarantują dobrze skomponowane pasze lub balancery o mocno skoncentrowanym składzie mineralno- witaminowym odznaczające się niskim dawkowaniem. Niskie dawkowanie pasz treściwych gwarantuje poprawne procesy trawienne.

         Podstawową i główną paszą diety koni rosnących, tak samo jak dorosłych jest pasza objętościowa bardzo dobrej jakości, do której każdy przyszły wierzchowiec powinien mieć swobodny dostęp. Najlepszym z możliwych wyborów jest zapewnienie rosnącym koniom rozległych trawiastych pastwisk w doborowym towarzystwie oraz jednocześnie otwartych biegalni wyposażonych w siano. Duże przestrzenie, możliwość nieograniczonego ruchu i relacje stadne umożliwiają prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny. Idealna kondycja ciała młodych koni powinna wynosić 5-6 w skali Henkee. Konie, które przy zalecanych minimalnych dawkach mocno skoncentrowanych bilansowanych pasz treściwych lub minimalnych ilościach mocno skoncentrowanych balancerów albo suplementów białkowo- mineralno- witaminowych odznaczają się kondycją ciała powyżej 6 powinny korzystać ze specjalistycznych paśników bądź siatek na siano z drobniejszymi oczkami, które ograniczają nadmierne spożycie paszy objętościowej ale jednocześnie umożliwią stały jej pobór. Nadmierna masa ciała czyli nadwaga jest zdecydowanie większym czynnikiem szkodliwym dla stawów i kości niż niedowaga. Dodatkowo koń z kondycją 7 lub wyższą jest narażony na rozwój niewrażliwości na insulinę bez względu na rodzaj źródła kalorii w diecie.

         Podczas gdy młode rosnące konie mające dostęp do dobrej jakości pastwisk i/lub dobrej jakości siana to średnie zapotrzebowanie na zboże wynosi średnio jedynie około od 0 kg do 2-3kg dziennie w zależności od predyspozycji genetycznych i zapotrzebowania w energię. Optymalnie gdy te niewielkie ilości zboża podzielone są na kilka mniejszych posiłków. Dawka skrobi w pojedynczym posiłku treściwym nie powinna przekraczać 1 g na kg masy ciała konia z uwagi na ryzyko rozwoju choroby wrzodowej powyżej tej dawki a w ciągu doby nie powinna przekraczać więcej niż 2 g na kg masy ciała konia. Część zboża jak najbardziej można zastąpić zimnotłoczonym świeżym olejem a także tłustymi makuchami lub pestkami nasion roślin oleistych, na przykład słonecznika, które dodatkowo są źródłem białka. Według wiedzy współczesnych naukowców tłuszcz jest zdecydowanie zdrowszym źródłem energii niż skrobia. Dostarcza on około 3 razy więcej energii niż ziarno zbóż o podobnej wadze i w odróżnieniu od skrobi stanowi źródło wolnouwalnianej energii. Trzeba jednak mieć na uwadze, że podając olej dieta powinna być uzupełniona witaminą E w ilości 100 jm na każde 100 ml oleju. Ilość podawanego oleju ma także swój limit. W celu zachowania zdrowia flory bakteryjnej jelit całkowita ilość tłuszczu w diecie nie powinna przekraczać 1g na 1kg masy ciała młodzieńca. Należy też pamiętać, że cała energia, którą dostarczamy koniom młodym nie powinna pochodzić wyłącznie z oleju z tego względu, że w takim wypadku dojrzewanie i wzrost mogą spowolnić. Ze względu na wrażliwość końskich żołądków każdy posiłek treściwy powinien być serwowany z sieczką. Sieczki powinny odznaczać się dobrą strawnością i niewielką zawartością lignin. Polecane są przede wszystkim miękkie sieczki z lucerny z dużym udziałem liści, w których znajduje się bogactwo składników buforujących.

         Ilość i rodzaj balancerów czy pasz treściwych dla koni rosnących będzie zależała przede wszystkim od jakości paszy objętościowej, której w ciągu doby konie spożywają najwięcej. W tym miejscu można pokusić się o wykonanie analizy siana, która pozwoli ustalić jego skład odżywczy a tym samym dobrać adekwatną suplementację. W celu zapewnienia potrzeb żywieniowych koni młodych należy wziąźć pod uwagę rodzaj i dostępność paszy, zmienność ilości i częstotliwość posiłków treściwych, indywidualny metabolizm oraz typ budowy każdego konia. Zarządzanie karmieniem paszą treściwą jest bardzo istotne. Nie zaleca się dużych żłobów zbiorowych gdzie słabsze konie są odpychane i nie zjadają odpowiedniej dawki substancji odżywczych a konie silniejsze zjadają jej nadmierne ilości. Dodatkowo każdy koń w hodowli może wymagać nieco innych poziomów energii w dawce. Przestawienie młodzieńca na dietę dla koni dorosłych powinno nastąpić dopiero gdy jego wzrost całkowicie się zakończy.

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl